“Eşit davranarak değil, hakkını vererek adil olunur.”
Ali Suad
Gündemi uzun müddet meşgul eden, kamuoyunda Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) olarak bilinen ve 01.03.2023 tarihinde mecliste kabul edilerek maddeleşen bu düzenlemeyle tabiri caizse yeni bir kutsal günümüz daha oldu: 8 Eylül 1999.
Hâlihazırda çabucak ya da 2023 yılı içinde EYT’den yararlanacak 2 milyon kişi ile birlikte yaklaşık toplam 5 milyon kişi için bu o denli bir gün ki cümbüş, huzurda Hıdırellez; sevinç, sevinçte Nevruz; bolluk, rahmette Aşure Günü ile yarışmakta.
Bilindiği üzere, 8 Eylül 1999 tarihinde 4447 sayılı Kanun ile birlikte bayanlarda emeklilik yaşı 58, erkeklerde 60’a; 2008 yılına gelindiğinde ise birinci kere sigortalı olarak işe başlayacaklar için 5510 sayılı Kanun ile emeklilik yaşı 65’e yükseltilmişti.
Yapılan bu düzenlemenin vaktinde mağduru olan çalışanların, maalesef pek de örneğini görmediğimiz, organize bir formda her türlü mecradaki gayretkeş hak arama eforları nihayet karşılık buldu ve EYT’ye ait kabul edilen kanun uyarınca; 8 Eylül 1999 ve öncesinde sigorta girişi olanlara, yaş kuralına bakılmaksızın, Emekli Sandığı, SSK ve Bağ-Kur ayrımı gözetilmeden yalnızca prim gün sayısı ve çalışma mühletini doldurmaları koşuluyla emeklilik hakkı tanındı.
Bu sayede; işe başlama tarihine nazaran SSK’lılar 5 bin ile 5 bin 975 gün ortasında değişen prim günü koşulunu tamamlamalarıyla birlikte bayanların 20, erkeklerin 25 yıl sigortalılık müddetini doldurmaları; BAĞ-KUR’lu ve Emekli Sandığı’na bağlı erkekler 9.000, bayanlar 7.200 prim gününü tamamlamaları halinde emekliliğe hak kazanmış oldular.
Ne var ki Mehmet Akif’in, “Nebiye atf ile binlerce herze (herze: saçmalık, zevzeklik, boş laf) uydurdun. Yıktın da onunla dini mübin-i yeni bir din kurdun.” kelamına atıfla emeklik sisteminde, demokratik toplumsal bir hukuk devletinde Anayasa’nın eşitlik ve toplumsal adalet unsuruyla bağdaşmayan o denli bir düzenleme ki bu 1 gün, 1 ay yahut 1 yıl farkla bir hakka erişim 17 yıl ertelendi. Bu kanundan yararlanamayan milyonlarca çalışan emekli olabilmek için EYT ile düzenlenen mühletlerin nerdeyse 2 misli çalışmak ve 2 katı prim ödemek zorunda kaldılar. (Örneğin benim üzere çocukluğundan itibaren çalışarak okuyan biri olmanıza karşın işverenler tarafından sigorta primleriniz yatırılmadıysa yahut 1999 yılında üniversiteyi yeni bitirmiş lakin tüm ülkeyi ekonomik krize sürükleyen Düzce sarsıntısı nedeniyle lakin bir yıl sonra sigortalı bir iş bulabilmişseniz yaşıtlarınızdan tam 13 yıl sonra ve alım gücü prestijiyle muhtemelen onlardan daha düşük bir maaşla emekli olabileceksiniz. Üstelik sizden 5 yaş küçük olanlar bu kanunla emekli olabilirken.)
Şüphesiz, 8 Eylül tarihi bu maddeden yararlananlara, Müslümanların bin aydan güzel olduğuna inandıkları, günahların affedildiği yenilenme gecesi Kadir Gecesini, Musevilerin kefaret günü manasına gelen ruhun arındırıldığı Yom Kippur Gününü, Hristiyanların tekrar doğuşu temsil eden ve hayatın mevt üzerinde zaferini temsil eden Paskalya Yortusunu yaşatmakta. Hatta Hinduların Diwali Bayramı, Sikhlerin Guru Nanak’ın doğum günü kutlamasına kadar tüm coşkunlukları hatırlatmakta.
Onların bilakis işe başlama tarihi, adeta milat kararındaki bu yeni kutsal günümüzden sonra olanlar için de kademeli, adil ve uygulanabilir bir düzenleme yapılmadan kabul edilen bu yasanın yarattığı milyonlarca mağdur içinse 8 Eylül 1999 tarihi, teşbihte kusur olmaz, 70 yıl süren Musevilerin Babil Sürgünü manasına geliyor; hüsran, mahrumiyet…
Bu kanunla çalışanların tamamını kapsayan daha hakkaniyetli bir düzenleme yapılsaydı, bu gün herkesin kutladığı bir yılbaşı günü mertebesine getirilemez miydi?
Emeklilik yaşını direkt gelişmiş ülkeler düzeyine çıkarmaya çalışırken tıpkı vakitte toplumun ortalama gelir, ortalama hayat müddeti üzere datalarını de dikkate almak gerekmez miydi?
Zaten tarihimiz yeteri kadar hesabını kapatamadığımız, toplumda gerginlik yaratan günlerle doluyken, yetmezmiş üzere bu maddeyle bunlara bir yenisi daha eklenmiş olmadı mı?
Eğer, “adil olmanın eşit davranmakla değil hakkını vermekle mümkün olabileceği” kanun koyucular tarafından dikkate alınsaydı, sanırım bu sorulara umutsuzca yanıt ararken boğulup kalmazdık…