14 Mayıs‘taki Cumhurbaşkanlığı Seçimi ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimi yaklaşırken, bu periyoda mahsus kimi hata ve cezalar da gündeme geldi. Öteki cürümlerden farklı olarak seçim devirlerinde işlenen seçim hataları ve bu kabahatlere uygulanabilecek cezai yaptırımlar, 298 Sayılı Seçimlerin Temel Kararları ve Seçmen Kütükleri Hakkındaki Kanun’un ‘Seçim Kabahatleri ve Cezaları’ kısmında düzenleniyor.
5 YILA KADAR MAHPUS CEZASI ÜZERE MÜEYYİDELER UYGULANABİLİYOR
Seçimlerin özgürlük, eşitlik ve itimat ortamı içinde yapılabilmesini amaçlayan bu Kanun’a nazaran, seçim sürecinde ve seçim günü birtakım fiil ve hareketlere, niteliğine nazaran idari para cezası ve 5 yıla kadar mahpus cezası üzere müeyyideler uygulanabiliyor. Örneğin seçim günü yetkili şuraların buyruklarına uymayan seçmenlere idari para cezası veriliyor. Tekrarlanmış oy kullananlar ve seçim günü seçim sandığını çalanlar, 5 yıl mahpusla yargılanabiliyor. Avukat Ender Unutan Ersözlü, 14 Mayıs tarihinde yapılacak seçim sürecinde görülebilecek kabahatlere yönelik bilgi verdi.
“SEÇMENLERİN EPEY DİKKATLİ VE TİTİZ OLMASI GEREKİYOR”
Seçimlerin inanç ve eşitlik ortamında gerçekleştirilmesinin toplumsal barış açısından değerine işaret eden Ersözlü, “Bu konuda seçmenlere büyük sorumluluk düşüyor. 298 Sayılı Seçim Kanunu’nda belirtilen idari para cezaları yahut mahpus cezalarına ait cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalmamak için, seçmenlerin seçim sürecinde ve seçim sırasında dikkatli ve titiz olması gerekiyor” dedi.
“SEÇİM PROPAGANDASINA MANİ OLMAK SEÇİM SUÇUDUR”
İlgili Kanun’da, seçimin mutlaklaştığı tarih ile oy verme günü ortasındaki süreçte dikkat edilmesi gereken seçim cürümlerine değinen Ersözlü, şu bilgileri paylaştı; “Oy verme günü ve öncesi seçim yasaklarına riayet etmeyenler ve yasak propaganda yapanlara çeşitli müeyyideler uygulanabiliyor. Örneğin seçim propagandasına pürüz olmak ve seçim propaganda matbualarının yayınlanmasına yahut ilanına mani olmak yahut bunları tahrip etmek, seçim kabahati olarak bedellendiriliyor. Bu cürmü işleyenler altı aydan bir yıla kadar mahpus cezası ile karşı karşıya kalabilir. Ayrıyeten, büsbütün yahut kısmen düzmece seçmen kütüğü yahut seçmen listesi tanzim eden, bozan, çalan yahut yok edenler hakkında Türk Ceza Kanunu’nun ‘belgede sahtecilik’ hatasına ait kararlarına nazaran verilecek ceza yarı oranında artırılıyor. Kanun’da yazılı şuraların toplanmalarına yahut vazifelerinin ifasına mani olanlar, iki yıldan beş yıla kadar mahpus cezası ile cezalandırılabiliyor. Seçmen kütüğüne yazılmaya hakkı olmayan bir seçmeni yazan yahut yazılmak hakkı olan bir seçmeni yazmayan yahut kütüğe yazılmış olup da silinmesi gereken seçmenin ismini silmeyen yahut silinmemesi gerektiği halde o seçmenin ismini silenler bir yıldan iki yıla kadar mahpus cezası alabiliyor.”
“KULLANDIĞI OYU TOPLUMSAL MEDYADA PAYLAŞANLAR SEÇİM KABAHATİ İŞLEMİŞ OLUYOR”
Avukat Ender Unutan Ersözlü, çeşitli cezaların kelam konusu olabileceği öbür seçim kabahatlerinden kimilerini da şöyle sıraladı; “Kanun’a nazaran, sandık başında oy verme tarafından kendisine yüklenen sorumlulukları yapmayanlar, kullandıkları oyları toplumsal medyada paylaşanlar, oyunu kullandıktan sonra ihtara karşın sandık başından ayrılmayan yahut rastgele bir müdahale telkin yahut tavsiyede bulunan yahut bunlara teşebbüs eden kimseler seçim hatası işlemiş olur. Yinelenmiş oy kullanmak, seçmen olmadığı halde oy kullanmak, sandık çalmak, seçim tutanağını tahrif etmek, haksız oy temini için menfaat teklif etmek, seçmenin oy kullanmasına mani olmak, silah taşımak üzere fiil ve eylemler, seçim kanunu kapsamında seçim hatası olarak bedellendiriliyor. Bu hataları işleyenler idari para cezasından çeşitli müddetlerde mahpus cezalarına kadar birtakım müeyyidelerle karşı karşıya kalabiliyor.”
“SEÇİM YARGILAMALARI AZIMSANMAYACAK ORANDA”
Seçimlerin eşitlik ve itimat ortamında geçmesi için seçmenlerin seçim yasaklarına ve kurallarına riayet etmesinin kıymetini vurgulayan Ersözlü, “Seçim cürümleri yalnızca seçim periyotlarında gündeme geldiği için uygulama alanı ve mühleti dardır ve çok az bilinir. Ama bilerek ya da bilmeden seçim cürmü işleyenler, seçim sonrası sürpriz yargılamalara, para ve mahpus cezalarına maruz kalabiliyor. Seçim cürmü süreçlerinden gördüğümüz kadarıyla, seçim yargılamaları azımsanmayacak bir oranda. Bu sebeple seçmenlerin, seçimde vazife alanların ve siyasi partilerin seçim hatalarına konusunda bilinçlenmesi gerekiyor” dedi.