2017-2019 TÜİK bilgilerine nazaran, 7-14 yaş aralığında çocukların okula gitmelerine mahzur olan birincil etken ‘kronik diş ağrısı’ olarak tespit edildi. Bu durum, çocukların eğitim alamaması ve beslenememesinin yanı sıra, meskende ona bakmakla yükümlü çalışan anne, baba, abla, abi üzere şahısların de iş gücü kaybına neden oluyor. Kronik diş ağrısının, dünyada senede 32 milyon ders saati kaybına yol açtığı belirtiliyor.
ETKİSİ ARAŞTIRILDI
Bu sorunu Türkiye’de çözmek üzere harekete geçen Dr. Gilman Yücel ve takımı, Türkiye’de bir birincisi gerçekleştirerek ‘artırılmış gerçeklik’ (AR) teknolojisini kliniğe adapte etti. Burası, bembeyaz duvarları ve döşemeleri olan alışıldık bir klinikten fazla oyun parkını andırıyor. Hatta yoldan geçen çocuklar dişçi olduğunu dahi anlamadan ‘oyun parkı’ diye içeri girmeye çalışıyor.
Üstelik grup, AR teknolojisinin çocuklardaki dental korku-kaygıyı düşürdüğünü kanıtlayan bir de araştırma yaptı. Araştırmanın sonuçları, Temmuz ayında ABD’li ‘Journal of Clinical and Diagnostic Research’ isimli bilimsel mecmuada yayınlandı. 2021 yılında yaşları 6 ila 14 ortasında değişen 511 çocuk üzerinde yapılan araştırmaya nazaran, muayene yahut tedavi öncesinde artırılmış gerçeklik oyunlarını deneyimleyen çocukların başkalarına nazaran manalı derecede daha düşük dental dert seviyesine sahip olduğu ortaya çıktı.
FİNLANDİYA’DA BİLE DURUM AYNI
“Çocuklara dişçiye gitmeleri için değişik bir öykü yaratıyoruz” diyen Dr. Gilman, özetle şunları söyledi: “Finlandiya’da 2006 ve 2017 yıllarında, çocuklarda 10 senede ortalama ne değişiyor diye bakılmış. Eğitim, teknoloji, bilişim ve sıhhat sistemi değişirken, dental korku-kaygının değişmediği saptanmış. Sosyo-ekonomik olarak çok ileri durumdaki Finlandiya’da bile durum böyleyken, yapılanlarda ‘ya eksik ya da kusur var’ deniyor. Biz de ‘tüm sistemleri geliştirip bugünün çocuklarına entegre etmemiz gerekir’ diye düşündük.”
BEKLEME SALONUNDA DERT BAŞLIYOR
“Çocuklarda dental korku-kaygıyı minimize edebilmek için takımca baş yorduk. Korku-kaygının en yüksek hissedildiği yer ise muayenehaneden çok bekleme salonu. İşe kliniğimizi tekrar dizayn etmekle başladık. Zira çocuklar kliniğe geldiklerinde eğlenmek, oyun oynamak ve inançta hissetmek istiyor. Yabancı yüzler görmek, yabancı sesler duymak onları huzursuz ediyor. Yetişkinleri dahi korku-kaygıya sevk eden beyaz dekorasyondan vazgeçip, Walt Disney stüdyolarını da yapan ‘Imagination Design Studios’ ile çalıştık. Kendileriyle Türkiye’de çalışan tek klinik biziz. Hatta geçen yıl bizi ‘ilham veren klinik’ seçtiler. Kliniğimizin evvelki hali ile yeni halinde muayene olan çocuklarla da bilimsel araştırmamızı gerçekleştirdik.”
SANA DEĞİL ARTIRILMIŞ GERÇEKLİK
“Türkiye’nin birinci tematik yaklaşımlı kliniği olarak, artırılmış gerçeklik uygulamalarını yüksek teknolojili eserlerle uyumlandırdık. ‘Sanal gerçeklik’ (Virtual Reality) yerine ‘artırılmış gerçeklik’ (Augmented Reality) tercih etmemizin sebebi, VR gözlükleriyle çocuklar gerçek dünyadan kopuyor fakat AR uygulaması o denli değil. Çocuklar kliniğe geldiklerinde, ormana benzeyen, sürprizlerle dolu bir atmosferle karşılaşıyorlar. Muayene öncesi birinci iş, kliniğimizdeki çocuk gelişimi uzmanıyla görüşüyorlar.”
ÇOCUKLARIN DİŞÇİYE GİTME SEBEBİNİ DEĞİŞTİRDİK
“Daha sonra, oyun oynarken ağız paklığı eğitimi de veren eğlenceli karakterler (kaplan, maymun, zürafa) aracılığıyla çocuklar diş tabibi ziyaretinin yarattığı tasadan uzaklaşıyor. Ayrıyeten çocuklar bu karakterlerle çektikleri fotoğrafları almak için yahut oynadıkları oyuna devam etme isteğiyle bir sonraki randevularına gelmeye son derece istekli oluyorlar. Onların kliniğe gelme sebeplerini değiştiriyoruz. ‘Tellerini takmak’ için değil de, ‘fotoğrafını almak için gelir misin’ diyoruz. Karakterlerle çektirdikleri fotoğrafı çocuk gelmeden panomuza yapıştırıyoruz. Kendisi onu buluyor. Yani tüm tedavi sürecini oyunlaştırıyoruz. Zira çocukların en profesyonel mesleği oyun oynamak ve hayatı oyun aracılığıyla keşfediyorlar.”
KORKU OLUŞMADAN ÖNÜNE GEÇİYORUZ
“En başından beri önceliğimiz, çocuklar ve onların özel muhtaçlıklarını karşılayabilmek oldu. Sırf dişleri tedavi etmek değil, çocuk hastalarda diş sıhhati farkındalığını sağlamak, böylelikle çocuklukta başlayan diş doktoru endişesinin şimdi oluşmadan önüne geçmek istiyoruz. Bu mevzu aslında göründüğünden çok daha kıymetli. Zira ağız hastalıkları, bulaşıcı olmayan hastalıklar ortasında görülme sıklığı açısından birinci sırada yer alıyor. Ağız sıhhati meseleleri, erken yaşta tedbir alınmazsa sadece ülkemizde değil tüm dünyada toplumsal güvenlik ve sıhhat sistemine ağır yükler getirerek toplumsal refahı ve insanların hayat kalitesini birçok açıdan olumsuz etkiliyor. Dünyada her yıl yalnızca bu sebeple 32 milyon ders saati kaybediliyor.”