İlk yardımın yanlışsız bir formda yürütülmesi için muhafaza, bildirme ve kurtarma basamaklarının sırasıyla ve uygun olarak yapılması gerektiğini belirten Öğretim Vazifelisi His Deniz, bilinçsiz biçimde uygulanan birinci yardımın hasta ya da yaralının durumunun berbata gitmesi, kalıcı sakatlıklar oluşması ve hatta hayatını kaybetmesiyle sonuçlanabileceği ikazında bulundu. Pekala, İlk yardım nasıl uygulanır? Gerçek birinci yardım basamakları neler?
İLK YARDIM NEDİR?
İlk yardımı “Herhangi bir kaza yahut ömrü tehlikeye düşüren bir durumda, sıhhat vazifelilerinin yardımı sağlanıncaya kadar, hayatın kurtarılması ya da durumun berbata gitmesini önleyebilmek gayesi ile olay yerinde, tıbbi araç gereç aranmaksızın, mevcut araç ve gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamalardır” formunda tanımlayan Deniz, birinci yardımın emellerini ömrün devamının sağlanması, durumun berbata gitmesinin önlenmesi ve güzelleşmeyi kolaylaştırma olarak sıraladı.
Bilinçsiz yapılan birinci yardım değerli sıkıntılara yol açabilir
İlk yardımın sertifikası olan şahıslarca yapılması gerektiğini vurgulayan Deniz, bilinçsiz uygulanan birinci yardımın ortaya çıkaracağı risklere dikkat çekti. Deniz, “İlk yardım bu hususta sertifika almış şahıslarca uygulanmalıdır. Aksi halde bilgisizce ya da kulaktan dolma yanlış bilgilerle yapılan birinci yardım müdahalesi hasta/yaralının durumunun berbata gitmesi, kalıcı sakatlıklar oluşması ve hatta hasta/yaralının hayatını kaybetmesiyle sonuçlanabilir” ihtarında bulundu.
Doğru ve şuurlu birinci yardım hayat kurtarıyor
Doğru ve şuurlu yapılan birinci yardımın hayat kurtardığını belirten Deniz, “Doğru birinci yardım sayesinde hasta ya da yaralı bireylerin sıhhat kuruluşuna nakledilinceye kadar var olan durumlarının berbata gitmesi engellenir. Gerçek ve şuurlu yapılan birinci yardım, hastalığın ya da sakatlığın ilerleyen süreçte daha süratli güzelleşmesini sağlar” dedi.
Deniz, birinci yardım eğitiminin Sıhhat Bakanlığı’nın yetkilendirdiği bir eğitim kurumundan alınması gerektiğini vurguladı.
Doğru birinci yardım nasıl olmalıdır?
İlk yardımın yanlışsız bir biçimde yürütülmesi için muhafaza, bildirme ve kurtarma basamaklarının sırasıyla ve uygun olarak yapılması gerektiğini belirten His Deniz, bu kademelerin ayrıntılarını şöyle anlattı:
Koruma: Hastalık/yaralanma sonuçlarının ağırlaşmasını önlemek için olay yerinin değerlendirilmesini kapsar. En değerli süreç olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek inançlı bir etraf oluşturmaktır. Böylece hem birinci yardımcı hem de hasta/yaralı ikincil kazalara karşı korunmuş olacaktır.
Bildirme: Olay / kaza mümkün olduğu kadar süratli bir halde telefon yahut başka bireyler aracılığı ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir. Türkiye’de birinci yardım gerektiren her durumda telefon bağlantıları, 112 acil telefon numarası üzerinden gerçekleştirilir. Bildirme kademesi sistematik yapılırsa daha aktif olacaktır. 112’nin aranması sırasında dikkat edilmesi gerekenler:
- Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalı,
- 112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir formda karşılık verilmeli,
- Kesin yer ve adres bilgileri verilirken, olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da çok bilinen bir yerin ismi verilmeli,
- Kimin, hangi numaradan aradığı bildirilmeli,
- Hasta/yaralı(lar)ın ismi ve olayın tarifi yapılmalı,
- Hasta/yaralı sayısı ve durumu bildirilmeli,
- Eğer rastgele bir ilkyardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği belirtilmeli,
- 112 sınırında bilgi alan kişi, gerekli olan tüm bilgileri aldığını söyleyinceye kadar telefon kapatılmamalıdır.
- Kurtarma (Müdahale): Olay yerinde hasta / yaralılara müdahale süratli lakin sakin bir formda yapılmalıdır.
- Kurtarma evreleri dikkatli takip edilmeli
Öğretim Vazifelisi His Deniz, kurtarma evrelerini şöyle sıraladı:
- Hasta/Yaralının durumu kıymetlendirilir (ABC) ve öncelikli müdahale edilecekler belirlenir,
- Hasta/Yaralının kaygı ve kaygıları giderilir,
- Hasta/Yaralıya müdahalede yardımcı olacak bireyler organize edilir,
- Hasta/Yaralının durumunun ağırlaşmasını önlemek için kendi ferdî imkanları ile gerekli müdahalelerde bulunulur,
- Hasta/Yaralının baş-boyun-gövde ekseni korunarak müdahalelerde bulunulur,
- Kanaması varsa kanama denetimi yapılır,
- Kırıklara yerinde müdahale edilir,
- Hasta/Yaralının yarasını görmesine müsaade verilmez,
- Hasta/Yaralıyı hareket ettirmeden müdahale yapılır,
- Hasta/Yaralı sıcak tutulur,
- Ambulans gelinceye kadar hasta/yaralı yalnız bırakılmaz,
- Hasta/yaralı ağır ve hayati tehlikede olmadığı sürece asla yerinden kıpırdatılmaz.