LEFKOŞA – Kuzey Kıbrıs’ta Cumhuriyet Meclisi’nde pazartesi gününden bu yana devam eden Meclis Başkanlığı krizi, dün gece itibariyle daha da derinleşti. Ulusal Birlik Partisi’nin (UBP) Meclis Başkanlığı için tek adayı olan Kuvvetli Töre, beşinci çeşit oylamada kâfi oyu alamamasına rağmen kendisini Meclis Başkanı olarak ilan etti. Bu gelişme, meclisteki tansiyonu yükseltti ve muhalefetin sert reaksiyonlarına neden oldu.
Ana muhalefet partisi Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP), ülkenin siyasi krizi girdiğini savunarak krizden çıkış noktası olarak aralık ayında yapılması muhtemel olan erken seçime işaret etti.
TÖRE’NİN TARTIŞMALI İLANI VE TUTANAK KRİZİ
Dün gece geç saatlerde mecliste gerçekleştirilen beşinci çeşit oylamada 23 kabul ve 25 ret oyu alan mevcut Meclis Başkanı Töre, “başsavcılıktan görüş aldığını” belirterek kendisini Meclis Başkanı ilan etti. Töre, “Oturumu kapatıyorum” diyerek salonu terk etti. Kıbrıs Türk medyasında yer alan bilgilere nazaran, Töre’nin ısrarına karşın Cumhuriyet Meclisi tutanaklarında Töre’nin seçimi kaybettiği bilgisi yer aldı. Bu duruma reaksiyon gösteren Töre, tutanaklarda yer alan “kaybetti” sözünü karalayıp “kazanmıştır” olarak değiştirdi. Töre’nin hareketleri kısa müddette büyük reaksiyon topladı ve meclisteki krizin boyutunu daha da artırdı.
BAKANDAN AÇIKLAMA: ‘ORTADA TARTIŞMALI BİR DURUM VAR’
Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Erhan Arıklı, oylama sonrası basına yaptığı açıklamada, ‘ortada tartışmalı bir durum olduğunu’ ve kümelerin mevzuyu farklı biçimde yorumladığını söz etti. Arıklı, başsavcılıktan yazılı görüş alınacağını lisana getirdi. Ayrıca, Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) ve sol muhaliflerin ‘olayı büyüterek erken seçim peşinde olduğunu’ savundu.
Arıklı, CTP’nin Anayasa gereği Meclis Lider Yardımcısı Fazilet Özdenefe’nin vazifesini yapmasına mahzur olduğunu argüman ederek, “En yaşlı üyenin de Meclis’i açmasına müsaade vermiyorlar” halinde konuştu. Muhalefetin sıkıntısının gösteri yapmak olduğunu tez eden Arıklı, iktidarın büyük ortağı UBP içerisinde de ince hesaplar olduğuna dikkat çekti ve “Ortada bir sonuç var, 5 kişi fire verdi, bunları bulmak da UBP’nin görevi” değerlendirmesini yaptı.
MECLİS GENEL HEYETİ’NDE TANSİYON YÜKSELDİ
Meclis Başkanlığı seçiminin dördüncü çeşidinde mecliste tansiyon düzgünce yükseldi. CTP Genel Başkanı Tufan Erhürman’ın konuşmasının akabinde UBP Genel Sekreteri Oğuzhan Hasipoğlu kelam aldı. Hasipoğlu’nun konuşmasına CTP’li vekil Erkut Alanlı reaksiyon gösterdi ve karşılıklı atışmalar yaşandı. Hasipoğlu, Şahali’ye “Heyecanlanma bırak, bitirmeme müsaade ver. Biz sizin Genel Liderinizi sessizce dinledik” tabirlerini kullandı.
Hasipoğlu, konuşmasında Erhürman’ın açıklamalarına cevap vererek, “Bu 8. cins oylama değildir. Tüzüğe nazaran adayı belirleyecek olan kümedir. Hasebiyle küme kararını vermiştir. Kutlu Cihan’ı geri çekmiştir, Şiddetli Töre’yi aday yapmıştır. Yani yeni bir oylama başlamıştır” dedi. Bu açıklamalar, muhalefet cephesinde reaksiyonla karşılandı.
Meclis Lider Yardımcısı ve CTP Milletvekili Fazilet Özdenefe de kürsüye çıkarak Hasipoğlu’nun açıklamalarına sert reaksiyon gösterdi. Özdenefe, “Gerçekten anlamıyorsunuz, ya da aklımızla dalga geçiyorsunuz. Bunu kabul etmiyoruz” halinde konuştu. Özdenefe, UBP’nin iki gündür meclis işçisini topladığını ve mizansen yaptığını argüman ederek, “Fazilet Özdenefe nerede diye mizansen yaptınız. Artık bizimle dalga mı geçiyorsunuz?” dedi.
CTP’li vekil İhtilal Barçın ise tartışmalar sırasında dördüncü cins oylamanın başlamasına reaksiyon göstererek sandığa müdahale etti. Bu hareket, meclisteki tansiyonu daha da artırdı ve oturumun sağlıklı bir biçimde ilerlemesini engelledi.
ERHÜRMAN’A TENKİT: ‘YÖNETEMEME HALİNİN TABAN NOKTASI’
CTP Genel Başkanı Tufan Erhürman ise, meclisteki başkanlık seçimi ve yaşanan krize ait sert açıklamalarda bulundu. Erhürman, hükümetin yönetme kabiliyetini kaybettiğini belirterek, yaşananların “yönetememe halinin taban noktası” olduğunu vurguladı. Töre’nin dün beş, toplamda dokuz tıpta da seçilememesinin akabinde, meclisteki çoğunluğun iradesinin net bir biçimde ortaya çıktığını tabir etti.
Erhürman, “Bir aday daha gösterelim, tahminen tutar” kanısının toplum nezdinde kabul görmeyeceğini belirterek, son çeşitte yaşananları “oyun değil, rezalet” olarak nitelendirdi. Başsavcılıktan görüş isteneceği istikametindeki tezleri da eleştiren Erhürman, “Bir oyla meclis başkanı olunur mu? Buna karşılık vermek için iç tüzüğe bile bakmaya gerek yok” dedi.
Başkanlık seçimlerinde yaşanan krizle birlikte hükümetin işleyişinin büsbütün tıkandığını belirten Erhürman, “Bu saatten sonra tek gündem erken seçimdir” sözlerini kullandı. Halkın iradesine başvurmanın kaçınılmaz olduğunu vurgulayan Erhürman, birinci çeşitte 27 oyla seçileceği argüman edilen adayın, kabul oylarının altında bir oy aldığını hatırlatarak, “Bu tabloyu halkımız çok net bir formda görüyor” dedi.
SEÇİM SÜRECİ VE İÇ TÜZÜK
KKTC Cumhuriyet Meclisi İç Tüzüğü’ne nazaran, başkanlık seçimindeki oylamalarda birinci dört çeşitte salt çoğunluk aranıyor. Beşinci cinste ise kabul oyları ret oylarından fazla olması halinde aday seçimi kazanmış oluyor. Lakin son tıpta Güçlü Töre, 23 kabul ve 25 ret oyu alarak bu kaidesi sağlayamadı.
Meclis aritmetiğine bakıldığında, UBP’nin 24, ana muhalefet CTP’nin 19, koalisyon ortakları Demokrat Parti’nin (DP) 3, Yine Doğuş Partisi’nin (YDP) 2 ve bağımsızların 2 sandalyesi bulunuyor. Kuzey Kıbrıs, son yıllarda UBP-DP-YDP koalisyon hükümeti tarafından yönetiliyor.